Thursday, December 16, 2010

ფოლკლორი ტაო კლარჯეთიდან




ჩემი ბავშვობა სავსე იყო ფოლკლორით. 
ტელევიზორში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში, ყოველ შემთხვევაში დღის ჩაუგდებლად გვესმოდა და ვხედავდით ქართულ ხალხურ სიმღერებსა და ცეკვებს, ხშირად ტარდებოდა ფოლკლორული ფესტივალები. ყველა კუთხეს თავისი ფოლკლორული ანსამბლი ჰყავდა, რომელიც ფოლკლორულ ნიმუშებს სიცოცხლეს უნარჩუნებდნენ. 
ახალიწლის ყველა საღამო ერთგვარი შეჯიბრების სახე ჰქონდა საქართველოს სხვადასხვა კუთხის ფოლკლორულ გუნდებს შორის. 
ერთ მხრივ მახარებდა და მეამაყებოდა ქართული სუმღერები, ცეკვები და ის, რომ გაგვიმართლა რომ ჩვენს ფოლკლორს ჯერ კიდევ მეოცე საუკუნის დასაწყისში გამოუჩნდა გულშემატკივარი ხალხი, რომლებმაც ეს ხალხური ხელოვნება ჩაიწერეს, დავიწყებისგან იხსნეს და ჩვენამდე მოიტანეს. 

მაგრამ იყო ერთი მაგრამ, რაც იმაში მდგომარეობდა, რომ ჩემამდე  მოსული ეს ფოლკლორული ნიმუშები დამქუშავებულ-შელამაზებული იყო, ზოგ მათგანს თანამედროვე ავტორი ჰყავდა და შესაბამისად სინმამდვილეში არ წარმოადგენდა ფოლკლორს. 
ზოგჯერ იმდენად ბედნიერ-დემონსტაციული ხდებოდა ეს ფოლკლორი ჩვენს გარშემო, რომ გამიფიქრია, რომ ხელოვნების ეს პლასტი ჩემს გარშემო სინამდვილეში კომუნკსტური პროპაგანდის ერთერთი ეფექტური კომპონენტია, და სინამდვილეში ქართული ფოლკლორი მითია მეთქი. 
ასეთ მომენტებში მჯეროდა, რომ, ერთეული ფოლკლორისტები, კომუნისტური ლეგენდა ხალხთა ბედნიერ თანაცხოვრებაზე, კომუნისტური საზეიმო ყრილობების დახურვის ატრიბუტი ნომრები და ხშირი ბრეჟნევისდროინდელი ფოლკლორული ფესტივალები რომ არა, ქართული ფოლკლორი საერთოდაც არ იარსებებდა. 




მაგრამ სსრკ-ს დაშლის შემდეგ, აიხსნა რკინის ფარდა ჩვენსა და თურქეთს შორის, რის შედეგადაც ჩვენ ტაო- კლარჯეთი და  ლაზეთი  დავინახეთ. 
დავინახეთ ხალხი, რომელთაც ისტორიის ქარტეხილების შედეგად არათუ ფოლკლორული მემკვკდრეობის შენარჩუნებაში დაეხმარა ვინმე, არამედ ქართული ენაც მხოლოდ შიდასაოჯახო ენად ჰქონდათ ქცეული საუკუნეების განმავლობაში. 
ჩვენი ისტორიული ღვაწლმოსილი ფოლკლორისტები მათ ვერ ეწვივნენ იმ დროს, როცა სოფლად ხელოვნება მხოლოდ ფოლკლორი იყო და არა რადიო- ტელევიზიით კულტივირებული მსოფლიო ხელოვნება. 
მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ამ მიწებზე ფოლკლორი მაინც ცოცხალია 1990 წლისათვის. 


ანუ ცოცხალია ბუნებრივად, სუბსიდიისა და ბიუჯეტის, პროპაგანდისა და ფესტივალების გარეშე. 


მას შემდეგ მე ჩვენს, აქაურ ფოლკლორსაც მეტი პატივისცემით ვუყურებ. თუკი ადრე მიმაჩნდა, რომ ჩვენი ფოლკლორი ფანფარომნობამ გადაარჩინა, ტაო-კლარჯულ-ლაზური ფოლკლორი ჩემთვის იმის დადასტურება აღმოჩნდა, რომ ფოლკლორო და კერძოდ ქართული ფოლკლორი გაცილებით უფრო ძლიერი და ღრმა ფესვია, რომლის წაშლა-ამოძირკვა შეუძლებელი ყოფილა და შესაბამისად ჩვენი ძველი ბავშვობისდროინდელი ნასმენ-ნანახი ფოლკლორიც მუდმივი კატეგორიაა და არა პროპაგანით გაფუებული მოდერნიზებულ- რეტრო- ფოლკ სტილიზებული ნომრების ერთობლივობა. 
ტაოკლარჯეთისა და ლაზეთის ფოლკლორმა მე აქაური ფოლკლორის პატივისცემა გამიძლიერა, და დამანახა, რომ ბავშვობაში მითებად. მოსმენილი ინფორმაცია თურქეთში მცხოვრებ მილიონ ქართველზე და ტაოკლარჯეთზე, როგორც საზღვრის იქით დარჩენილ საქართველოზე, მითი კი არა, რეალობაა. 
თუკი მანამდე ჩემთვის არსებობდა კახური ფოლკლორი, გურული ფოლკლორი, რაჭული, სვანური,  მეგრული, თუშური, ქართლური და იმერული ფოლკლორი, ახლა მე აღმოვაჩინე, რომ არსებობს კიდევ სხვა ქართული კუთხური ფოლკლორი, კერძოდ ტაო-კლარჯული და ლაზური. 
და შესაბამისად რომ არსებობს ქართული კუთხეები-ტაო კლარჯეთი და ლაზეთი, სადაც საკუთარი ქართული ფოლკლორი  ისე შემოინახეს, რომ ამისთვის არც პატეფონიან-დიქტოფონიანი ფოლკლორისტი დასჭირებიათ და არც დაფინანსებული სოფლის კლუბები, გუნდები და ფესტივალები. 
ის ფოლკლორი, რომელიც ქართულ ფოლკლორს 1990 წლის შემდეგ დაემატა არის ნაღდი, შეულამაზებელი, შეუფუთავი და... პრიმიტიული,ისეთი, როგორიც უნდა იყოს ფოლკლორი.
თუ მას საუკუნოვან თურქულ მინარევებს მოვაცილებთ, დიდი შანსია 8 საუკუნის წინანდელი ქართული ხალხური შემოქმედება მივიღოთ. .




        

3 comments:

Anonymous said...

Thank you for the good writeup. It in fact used to be a entertainment
account it. Look complex to more introduced agreeable
from you! By the way, how could we keep up a correspondence?
My web blog ; latest transfer news for arsenal

Anonymous said...

Appreciate this post. Will try it out.
Feel free to visit my blog post :: transfer news chelsea 2012

Anonymous said...

Good day! This is my first visit to your blog!
We are a group of volunteers and starting a new initiative in a community in the same niche.
Your blog provided us beneficial information to work on.
You have done a wonderful job!
Here is my blog - arsenal transfer news 2007